1. Vài nét về AR, VR
Ý tưởng về thực tế ảo có thể được xem như xuất hiện lần đầu vào đầu thế kỷ 19. Đó là khoảng thời gian nhà vật lý Charles Wheatstone phát minh ra stereoscope, một thiết bị tạo ra ảo ảnh 3D từ hình ảnh 2D. Vào những năm 1960, Ivan Sutherland, một nhà khoa học máy tính, đã tạo ra chiếc mũ đeo đầu thực tế ảo đầu tiên, một thiết bị cồng kềnh hiển thị đồ họa wireframe đơn giản. Vào những năm 1980 và 1990, sự phát triển đồ họa và phần cứng máy tính tiên tiến hơn đã dẫn đến việc tạo ra các hệ thống thực tế ảo phức tạp hơn. Ngày nay, công nghệ thực tế ảo tiếp tục tiến hóa nhanh chóng và được sử dụng trong các ngành công nghiệp khác nhau như trò chơi, chăm sóc sức khỏe, giáo dục và đào tạo quân sự.
Công nghệ thực tế ảo (VR – Virtual Reality) là một mô phỏng được tạo ra bởi máy tính của một môi trường ba chiều có thể được tương tác thông qua phần cứng chuyên dụng, chẳng hạn như mũ đeo đầu thực tế ảo hoặc bộ áo cảm giác. Bằng cách đưa người dùng vào một thế giới số mô phỏng môi trường vật lý, VR có thể cung cấp một trải nghiệm rất chân thực và sâu sắc có thể được sử dụng cho giải trí, giáo dục, đào tạo và nhiều hơn thế nữa.
Công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR – Augmented Reality) là một công nghệ trong đó các đối tượng ảo hoặc thông tin được thêm vào thế giới thực, tăng cường khả năng nhận thức và tương tác của người dùng với môi trường xung quanh. Hệ thống AR sử dụng các cảm biến khác nhau như máy ảnh, gia tốc kế và GPS để phát hiện vị trí và chuyển động của người dùng và sau đó chèn thêm đồ họa được tạo bởi máy tính, âm thanh hoặc phản hồi cảm giác lên thế giới thực. Khác với VR, tạo ra một môi trường kỹ thuật số hoàn toàn đắm chìm, AR thêm các yếu tố kỹ thuật số vào thế giới thực và cho phép người dùng tương tác với cả hai môi trường thực và ảo cùng một lúc. AR cũng được sử dụng trong các lĩnh vực khác nhau như giải trí, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, tiếp thị và cả thiết kế công nghiệp.
Thực tế ảo (VR) và Thực tế tăng cường (AR) đều là hai công nghệ làm thay đổi môi trường xung quanh người dùng nhưng khác biệt về mục đích sử dụng: để tăng cường hoặc tạo ra trải nghiệm người dùng mới. Những khác biệt chính giữa AR và VR phải kể đến gồm:
- Sự đắm chìm: VR tạo ra một trải nghiệm hoàn toàn đắm mình, trong khi AR kết hợp các yếu tố ảo với thế giới thực.
- Phần cứng: VR yêu cầu một tai nghe để chặn thế giới thực và thay thế nó bằng một môi trường ảo, trong khi AR có thể được trải nghiệm thông qua một smartphone hoặc máy tính bảng có camera.
- Tương tác: Trong VR, người dùng có thể tương tác với môi trường ảo một cách tự nhiên hơn, sử dụng bộ điều khiển hoặc thậm chí là cử chỉ tay. Trong AR, tương tác có giới hạn hơn và có thể liên quan đến chỉ trỏ thiết bị vào một vị trí cụ thể.
- Mục đích sử dụng: VR thường được sử dụng cho trò chơi, mô phỏng và đào tạo, trong khi AR được sử dụng trong các lĩnh vực như giáo dục, tiếp thị và giải trí.
- Chi phí: Phần cứng VR có thể rất đắt đỏ, trong khi AR có thể được trải nghiệm thông qua các thiết bị giá cả phải chăng hơn như smartphone và máy tính bảng.
Tổng thể, trong khi cả AR và VR đều cung cấp các khả năng thú vị để tăng cường trải nghiệm người dùng, chúng khác nhau về mức độ đắm chìm, yêu cầu phần cứng, khả năng tương tác, các mục đích sử dụng và chi phí.
Ngoài ra, để tối ưu hóa điểm mạnh của từng loại thực tế ảo (AR hoặc VR) cũng như ngày càng nâng cao trải nghiệm người dùng, một loại thực tế ảo mới đã ra đời và được đặt tên là MR – Mixed Reality. Đây là một công nghệ mới kết hợp giữa thực tế ảo (Virtual Reality – VR) và thực tế tăng cường (Augmented Reality – AR) để tạo ra một trải nghiệm sống động và chân thực hơn cho người dùng. Những thông tin chi tiết về xu hướng phát triển của các loại hình thực tế ảo khác sẽ được đề cập chi tiết ở những bài viết sau.
2. Ứng dụng AR, VR trong một số sản phẩm
Trong những năm gần đây, công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR) và thực tế ảo (VR) đã trở thành hai xu hướng mới trong lĩnh vực truyền thông. AR và VR đã mang lại cho người dùng trải nghiệm đầy ấn tượng, từ việc tương tác với các sản phẩm và dịch vụ cho đến tham gia các sự kiện trực tuyến.
AR và VR đang được sử dụng rộng rãi trong các chiến dịch truyền thông của các công ty lớn, giúp tăng cường sức hấp dẫn đối với khách hàng. Nhiều công ty đã sử dụng AR và VR để tạo ra những trải nghiệm tuyệt vời cho khách hàng của mình. Ví dụ, trong lĩnh vực bán lẻ, các cửa hàng sử dụng AR để cho phép khách hàng “thử” sản phẩm trước khi mua. Trong lĩnh vực du lịch, VR được sử dụng để tạo ra những trải nghiệm thực tế ảo độc đáo, giúp khách hàng có thể tham quan các địa điểm du lịch trước khi đến đó.
Việc phát triển phần cứng với tốc độ xử lý ngày càng nhanh đã tạo ra động lực mạnh mẽ cho việc phát triển VR và AR. Trong thời gian vài năm trở lại đây, các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới liên tục giới thiệu sản phẩm thực tế ảo của riêng họ. Một vài cái tên nổi bật phải kể đến đó là:
- Google – Google Glass (2013)
- Microsoft: Hololens, Using Hololens
- Metaverse (Facebook): Oculus Rift S (2019)
Bộ sản phẩm bao gồm 2 tay cầm và 1 kính thực tế ảo VR. ORS có khả năng thực hiện rất nhiều tác vụ, từ giải trí đến công việc. Với bộ sản phẩm này, người dùng sẽ có những trải nghiệm hoàn toàn khác biệt và thay đổi cách nhìn bấy lâu về cyber world (thế giới ảo).
Với khả năng vượt trội trong việc hỗ trợ tầm nhìn, VR và AR đã được ứng dụng rộng rãi trong kỹ thuật,
và thiết kế.
Tuy nhiên, việc sử dụng AR và VR cũng đặt ra một số thách thức. Các công ty cần đầu tư một khoản tiền lớn để phát triển các ứng dụng AR và VR. Ngoài ra, để đảm bảo rằng các trải nghiệm AR và VR của mình hiệu quả và đáp ứng được nhu cầu của người dùng, các công ty cần có những kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực này.
Như vậy, với sự phát triển của công nghệ, AR và VR đang dần trở thành một phần không thể thiếu của lĩnh vực truyền thông. Các công ty cần nhanh chóng thích nghi với xu hướng này để có thể tăng cường tương tác với khách hàng và cạnh tranh trong thị trường ngày càng cạnh tranh này.
Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh – Khoa Thiết kế Truyền thông
